بیرۆکه ڕهشهکان لهنێوان ڕابردوو و داهاتوودا:
لهکاتی تووشبوونی مرۆڤ بهنهخۆشی خهمۆکی، ئیدی کهسی نهخۆش به ههندێ له ڕووداو و ههڵوێستهکانی ڕابردوویدا دهچێتهوه، جهخت له شته نهرێنییهکانی ڕابردووی خۆی دهکاتهوه و گرنگیان پێدهدات، وێنایهکی لادروست دهبێت که لهژیانی ڕابردوویدا ههڵهی زۆر کردووه، دهرئهنجامی ئهمهش خۆ به گوناهبار زانینه و خۆی به کهسێکی خراپ دێته پێش چاو. تهنانهت ههندێ جار وێنای خراپترین کهس بۆ خۆی دهنهخشێنێت، ئهمهش لهوهوه سهرچاوه دهگرێت که کردهوه و ڕهفتارهکانی ڕابردووی وهک فلاشباکێک پانتایی بیرکردنهوهکانی داگیردهکات، نهخۆشی خهمۆک لهم حاڵهتدا وهک ڕاوچییهک وایه که تهنها بهدوای ههڵهکانی ڕابردووی خۆیدا بگهڕێت، لهههمان کاتدا دڵڕهقانه قهزاوهتی ڕابردووی خۆی دهکات.
نهخۆشی خهمۆک به حهسرهتهوه لهو جیاوازییه دهڕوانێت که لهنێوان ئێستای خۆی لهسایهی خهمۆکی و ڕابردوویدا ههیبووه، چونکه پێش تووشبوونی به خهمۆکی خاوهن ئیرادهیهکی ئازاد بووه و ئهوهی ویستوویهتی کردوویهتی بهڵام لهسایهی خهمۆکیدا ئهو ئیراده و توانایهی لهدهستداوه.
ئهم خۆ بهراوردکردنهی نهخۆش لهنێوان ئێستا و ڕابردوویدا کاتێکی زۆر له ژیانی کهسی خهمۆک داگیر دهکات، بهردهوام ڕووداو دوای ڕووداو و ههڵوێست دوای ههڵوێستی ڕابردووی خۆی نهرێنیانه زیندوو دهکاتهوه و مێشکی دهبنه گۆڕهپانێک بۆ تاووتوێ کردنی بهردهوامی خاڵه نهرێنییهکانی ڕابردووی خۆی، ههمیشه خۆی تۆمهتبار دهکات که لهڕابردوودا کهمتهرخهم بووه بهرامبهر خودی خۆی و کهسانی دهوروبهری.
نهخۆشی خهمۆک ههندێجار وێنایهک بۆ خۆی دروستدهکات که لهڕابردوودا دووچاری چهوساندنهوه هاتووه لهسهر دهستی ئهندامانی خێزانهکهی و خزمهکانی، وه بهمهبهست کراوهته ئامانج تاکو تووشی ئهم حاڵهت و نهخۆشییه ببێت بهجۆرێک کهس هاوسۆز و پشتیوانی نهبووه.
ئهمانهی ئاماژهمان پێدا سهبارهت به مامهڵهکردنی نهخۆشی خهمۆک بوو لهگهڵ ڕابردووی خۆیدا، بهڵام سهبارهت به تێڕوانینی نهخۆشی خهمۆک بۆ ئایینده بهههمان شێوه ههر نهرێنییه بهڵام له فۆرمێکی تردا. نهخۆشی خهمۆک بهردهوام بهڕهشبینییهوه له ئایینده دهڕوانێت، بهجۆرێک ههندێ بیرۆکهی خهیاڵاوی خۆیان زاڵ دهکهن لهسهر نهخۆشهکه بهوهی سامانهکهی لهدهست دهدات، دووچاری ههژاری دهبێت، خێزانهکهی بێ پشتوپهنا دهمێننهوه و ئهندامانی خێزانهکهی لهئاییندهدا بهناچاری دهبێت دهست لهخهڵکی پان بکهنهوه و سواڵ بکهن. کاتێک نهخۆش خۆی بهم بیرۆکانهوه سهرقاڵ دهکات که دهربارهی ئاییندهی خۆی لای دروستبووه، ئهوا به قهناعهتهوه مامهڵه لهگهڵ ئهم بیرۆکانهدا دهکات، لهکاتێکدا تهنها وههمێکه، چونکه ڕهنگه نهخۆشهکه سهروهت و سامانیشی نهبێت تاکو لهدهستی بدات بههۆی نهخۆشییهکهیهوه و هیچ پاساوێک نهبێت لهڕووی واقعییهوه بۆ ئهو جۆره بیرۆکانه.
بههۆی توندی ڕهشبینی و نائومێدی زۆرهوه که زاڵ دهبن لهسهر مێشکی کهسی خهمۆک بهردهوام چاوهڕوانی ڕوودانی شتی ناخۆش و نهخواستراو دهکات بۆ خۆی و ئهندامانی خێزانهکهی، تهنانهت هیوایهک نابینێتهوه بۆ چاکبوونهوه و دهربازبوون لهم نهخۆشییهی، لهو دهربڕین و دهستهواژانهی لهمپێوهندهدا لهزاری نهخۆشی خهمۆکهوه دهبیسترێن:
1- ئایینده تاریکه، کۆمهڵێک ژانکۆی تر له ئاییندهدا چاوهڕێم دهکهن.
2- هیچ هیوایهکم له ژیاندا نییه.
3- هیچ شتێک شایستهی ههوڵدان و تێکۆشان و گرنگیپێدان نییه.
4- ههستدهکهم که من لهڕێگهیهکی بنبهستهاتوودام، هیچ دهرچهیهک نابینم تاکو له ئاییندهدا ڕزگارم بکات له ژانکۆکانم.
ههموو ئهمانه لهو بیرۆکه ڕهشانهن که بهمێشکی نهخۆشی خهمۆکدا دێن و دهچن، ئهمانیش بهڕۆڵی خۆیان دهبنه سهربارێکی تر بۆ ژانکۆکانی تری، ههموو ئهم وههمانهش لای ئهو وهک ڕاستی بهرجهسته دهبن و بهبهردهوامی لهگهڵ خۆیدا دهیڵێتهوه، ههربۆیه دهروونناسان پێیان وایه که تهنها وتنهوهی ئهو دهستهواژه نهرێنییانه خۆی لهخۆیدا کاریگهری نهرێنی لهسهر باری دهروونی نهخۆشهکه دروستدهکات و له توندی خهمۆکییهکهی زیاد دهکات.
ههستکردن به گوناه و ئازاری ویژدان:
یهکێک له نیشانه سهرهکییهکانی خهمۆکێی بههێز بریتییه له ههستکردنی نهخۆشهکه به گوناه و ههستکردنی بهوهی گوناهێکی ئهنجامداوه که لێخۆشبوونی نییه، بهمهۆیهوه بهردهوام له بارێکی نائارامدا دهبێت و بهردهوام سهرزهنشتی خۆیدهکات و ئازاری ویژدانی خۆی دهدات.
مرۆڤ له حاڵهتی خهمۆکیدا بهردهوام له ههڵدانهوهی لاپهڕهکانی ژیانی ڕابردووی خۆی و ئێستایدایه تاکو بتوانێت ههڵهیهکی خۆی تێدا بدۆزێتهوه و خۆی به کهمتهرخهم تۆمهتبار بکات بهرامبهر بهو ههڵهیه، بهمهش دهکهوێته حاڵهتێکی ئازاردهرهوه چونکه بهتوندترین شێوه سهرزهنشت و لۆمهی خۆی تێدا دهکات، لهمپێوهندهدا ئهم دهربڕین و دهستهواژانه دهبیسترێن لهزاری نهخۆشهکانهوه:
1- من گوناهبار و سوکم، شایستهی ژیان نیم.
2- لهژیانمدا ههڵهی وههام کردووه که لێخۆشبوونیان نییه.
3- من خراپترین کهسم، چونکه ههڵهی زۆرم بهرامبهر خۆم و خێزانهکهم کردووه و بهمهۆیهوه شایانی سزای توندم.
4- من نهفرهت لێکراوم ههتاههتایه، ژیانی خۆم و خێزانهکهم فهوتاند.
وێڕای ئهوهی ههموو ئهم بیرۆکانه وههمین، بهڵام بهلای خودی نهخۆشهکهوه ههموویان ڕاستین و ئهوهی ئهو بۆته جێی بڕوای ههمووی ڕاستییه، ههرچهند ههوڵیشی لهگهڵدا بدرێت که ئهو بیرۆکانه لهجێی خۆیدا نین بهڵام ئهو بهرههڵستی دهکات و دهست لهم شێوازه چهوته له بیرکردنهوه ههڵناگرێت.
بێگومان ئهم خۆ بهگوناهبار زانینه و ئهو ئازاردانی ویژدانه، ئازارهکانی کهسی خهمۆک زیاتر دهکات و زیاتر نائومێدی دهکات، بهجۆرێک ههندێجار بۆ ڕزگاربوون لهم ئهشکهنجه کوژهره بیر له خۆکوشتن دهکاتهوه.
لهو بابهتانهی تر که بهمێشکی کهسی خهمۆکدا دێت و دهبێته هۆی زیادبوونی ههستکردن بهگوناهباری و ئازاری ویژدان، بریتییه له بیرکردنهوهی لهههندێ مهسهلهی سێکسیی که خۆی به ئهنجامدهری کۆمهڵێک ههڵه دهزانێت لهمبوارهدا که پێشێلی یاسا و ڕێسا ئهخلاقی و ئایینیهکانی کردبێت.
لهکاتێدا ئهم مهسهلانه بێ مانا و کهمبایهخن بهڵام لهگهڵ ئهمهشدا لای کهسی خهمۆک دهبنه یهکێک لهسهرچاوه سهرهکییهکانی جهنجاڵی بۆ ئهو و بهمهۆیه خهمی گهورهی بۆ دروست دهبێت.
بۆ نموونه ئافرهتێکی تهمهن چل ساڵ باسی لهوه دهکرد کاتێک تووشی خهمۆکی بووه زۆر ههستی بهپهشیمانی و پهژاره کردووه بههۆی ئهوهی جارێک لهتهمهنی بیست ساڵیدا پهیوهندییهکی تهلهفۆنی لهگهڵ گهنجێکدا کردووه، ئهم ئافرهته لهکاتی تووشبوونی به نهخۆشی خهمۆکی ئهم یادهوهرییه تووشی ئازاری ویژدانی کردووه چونکه بهدزی خێزانهکهیهوه ئهم پهیوهندییه تهلهفۆنییهی ئهنجامداوه. ههروهها نموونهیهکی تر، پیاوێکی تهمهن شهست ساڵ کاتێک تووشی خهمۆکی بوو ههستی بهپهشیمانی و گوناه دهکرد لهبهرئهوهی له قۆناغی ههرزهکاریدا دهستپهڕی کردووه.
ئهم نموونانه ئهو ڕاستییه دهسهلمێنن که چۆن مرۆڤ له حاڵهتی خهمۆکیدا وهک ڕاوچییهک بهدوای ههڵهیهکی ژیانی خۆیدا دهگهڕێت تاکو بههۆیهوه ئازاری ویژدانی خۆی بدات و ههست بهگوناهباری خۆی بکات بههۆی ئهو خهمۆکییه دهروونییهی ههیهتی.